Prawo do świadczeń pomocy społecznej przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie, zamieszkującym i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz cudzoziemcom, zamieszkującym i przebywającym na tym terytorium, posiadającym zezwolenie na pobyt stały lub status uchodźcy, nadany w Rzeczypospolitej Polskiej oraz obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt.
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom, na zasadach określonych
w ustawie, w szczególności z powodu:
1. ubóstwa;
2. sieroctwa;
3. bezdomności;
4. bezrobocia;
5. niepełnosprawności;
6. długotrwałej lub ciężkiej choroby;
7. przemocy w rodzinie;
8. potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
9. bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
10. braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze;
11. trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy;
12. trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
13. alkoholizmu lub narkomanii;
14. zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
15. klęski żywiołowej lub ekologicznej.
Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom w przypadku występowania jednej z powyższych okoliczności,
a których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kryterium dochodowego, określonego w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej:
1. osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776,00 zł, zwanej „kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej”
2. osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600,00 zł, zwanej „kryterium dochodowym na osobę w rodzinie”
3. rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej „kryterium dochodowym rodziny”
Do dochodów nie wlicza się:
1) jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego
2) zasiłku celowego
3) pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów osystemie oświaty
4) wartości świadczenia wnaturze
5) świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów opromocji zatrudnienia iinstytucjach rynku pracy ztytułu wykonywania prac społecznie użytecznych
5a) świadczenia pieniężnego, októrym mowa wustawie zdnia 20marca 2015r. odziałaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych zpowodów politycznych (Dz.U. z2020 r. poz. 319 i 1578), i pomocy pieniężnej, o której mowa w art.19 ust.2 ustawy zdnia 24stycznia 1991r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji iokresu powojennego (Dz.U. z2020r. poz.517), w art.7a ust.2 ustawy z dnia 2września 1994r. oświadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu ibatalionach budowlanych (Dz.U. z 2020 r. poz. 619), w art.5a ust.2 ustawy zdnia 31maja 1996r. oosobach deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych wobozach pracy przez III Rzeszę iZwiązek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. z 2019r. poz. 1168), w art.10a ust.2 ustawy zdnia 16listopada 2006r. oświadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych (Dz.U. z 2020 r. poz.684) oraz wart.10 ust.2 ustawy zdnia 20 marca 2015r. odziałaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych
6) dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1ha przeliczeniowego
7) świadczenia wychowawczego ( 500+ ) , o którym mowa w ustawie zdnia 11 lutego 2016r. opomocy państwa wwychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2019 r. poz. 2407), oraz dodatku wychowawczego, októrym mowa w ustawie z dnia 9czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2020 r. poz. 821)
8) świadczenia pieniężnego,o którym mowa wart.8a ust.1 ustawy zdnia 7września 2007r. o Karcie Polaka (Dz.U. z2019 r. poz. 1598)
9) świadczenia pieniężnego przyznawanego na podstawie art.9 ustawy zdnia 22listopada 2018r. o grobach weteranów walk owolność iniepodległość Polski (Dz.U. poz.2529)
10) nagrody specjalnej Prezesa Rady Ministrów przyznawanej na podstawie art.31a ustawy zdnia 8sierpnia 1996r. o Radzie Ministrów (Dz.U. z 2019 r. poz. 1171 oraz z 2020 r. poz. 568 i 695)
11) świadczenia uzupełniającego, októrym mowa wart.1ust.1 ustawy zdnia 31lipca 2019r. oświadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz.U. poz.1622 i 2473 oraz z 2020 r. poz. 252).
a także
alimentów świadczonych przez osoby w rodzinie na rzecz innych osób
świadczenia pieniężnego w postaci składki na ubezpieczenie społeczne, opłacanej przez ośrodki pomocy społecznej
W razie wystąpienia rażących dysproporcji między wysokością dochodu a rzeczywistą sytuacją majątkową stwierdzoną przez pracownika socjalnego, kierownik ośrodka pomocy społecznej może odmówić przyznania świadczeń z pomocy społecznej.
Obowiązki osób i rodzin ubiegających się o pomoc społeczną.
Osoby lub rodziny, korzystające z pomocy społecznej, zobowiązane są do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną, marnotrawstwo przyznanych świadczeń, ich celowe niszczenie, bądź też marnotrawstwo własnych zasobów materialnych, a także ich nieracjonalne wykorzystywanie mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczeń z pomocy społecznej. Również nie wywiązywanie się z uzgodnień zawartych w kontrakcie może spowodować ograniczenie lub odmowę przyznania świadczenia.
Osoby i rodziny, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, są zobowiązane poinformować o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń. Świadome wprowadzenie w błąd pracownika socjalnego może spowodować zmianę decyzji na niekorzyść strony oraz naliczenie nienależnie pobranych świadczeń. Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi, niezależnie od dochodu rodziny.
Tryb udzielania pomocy społecznej
Tryb przyznania świadczenia z pomocy społecznej składa się z następujących etapów:
1. Zgłoszenie wniosku o udzielenie pomocy:
osobiste, pisemne lub telefoniczne zgłoszenie osoby ubiegającej się o pomoc do pracownika socjalnego (zgłoszenie może nastąpić z urzędu lub może go dokonać przedstawiciel ustawowy lub inna osoba za zgodą ubiegającego się o pomoc)
2. Sporządzenie wywiadu środowiskowego i planu pomocy:
rozeznanie przez pracownika socjalnego sytuacji osobistej i rodzinnej osoby ubiegającej się o pomoc społeczną, tj. przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania klienta;
wspólne (pracownik socjalny z osobą lub rodziną) opracowanie planu pomocy.
3. Sporządzenie decyzji i wydanie jej osobie ubiegającej się o pomoc społeczną
4. Realizacja przyznanych świadczeń
Złożenie wniosku
Postępowanie w sprawie świadczeń pomocy społecznej wszczynane jest na wniosek osoby zainteresowanej, bądź innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Ośrodek przyjmuje także wszelkie zgłoszenia od osób, instytucji i organizacji społecznych, dotyczące konieczności udzielania pomocy każdej osobie lub rodzinie na terenie Bydgoszczy, znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej i niezdolnej do samodzielnego zaspokajania np. potrzeb bytowych. Pomoc społeczna może być udzielana również z urzędu, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej pełnomocnika.
Wywiad środowiskowy
Podstawą udzielenia pomocy jest wywiad środowiskowy sporządzony w miejscu zamieszkania osoby ubiegającej się o pomoc, a w sprawach nie cierpiących zwłoki, w miejscu pobytu osoby ubiegającej się. Brak zgody na przeprowadzenie wywiadu jest równoznaczny z rezygnacją z pomocy społecznej.
Celem wywiadu środowiskowego jest rozeznanie sytuacji bytowej, rodzinnej, zdrowotnej i mieszkaniowej osoby (rodziny) ubiegającej się o pomoc. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do współudziału w rozwiązaniu ich trudnej sytuacji życiowej.
Pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy w ciągu 14 dni od daty wszczęcia postępowania, a w sprawach pilnych w terminie 2 dni. Strona występująca o pomoc powinna zgromadzić dokumenty stanowiące podstawę ustalenia jej danych personalnych, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i materialnej. W trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego, w porozumieniu z klientem ustalany jest plan pomocy. Ustalenia zostają zawarte w kontrakcie socjalnym. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy mogą zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej.
Kontrakt socjalny
Kontrakt socjalny to pisemna umowa zawarta z osobą ubiegającą się o pomoc, określająca uprawnienia i zobowiązania stron umowy (osoby zwracającej się o pomoc, pracownika socjalnego oraz kierownika ośrodka).
Zawarcie kontraktu socjalnego ma na celu określenie sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania zasobów środowiska lokalnego.
Kontrakt zawiera opis sytuacji życiowej osoby lub rodziny oraz opis działań koniecznych do podjęcia przez nią, a także formę, zakres i czas udzielanej przez Ośrodek pomocy. W kontrakcie odnotowuje się również wszystkie uwagi, dotyczące realizacji kontraktu.
Okres, na jaki zawierany jest kontrakt socjalny dostosowywany jest z jednej strony do sytuacji życiowej, w jakiej znajduje się osoba zawierająca kontrakt, a z drugiej – do form wsparcia, zaproponowanych przez Ośrodek.
Klient otrzymuje jeden egzemplarz kontraktu.
Wydanie decyzji
Świadczenia z pomocy społecznej przyznawane są w formie decyzji. Wszystkie decyzje o przyznaniu pomocy, a zwłaszcza decyzje o odmowie przyznania pomocy, wydawane są w formie pisemnej. Wyjątek stanowią świadczenia w postaci pracy socjalnej, poradnictwa, itp. – tu pomoc udzielana jest bez konieczności wydawania decyzji. Stronom przysługuje odwołanie od decyzji Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej.
Realizacja świadczeń
Realizacja świadczeń pieniężnych odbywa w terminach określonych w decyzji , w formie przelewów na konto osobiste lub wypłat w kasie GOPS Elbląg ,
